Historie Schettens - Longerhouw

deel 124: 'reekening van 1745'

In 1745 vind wederom een bijeenkomst plaats van de stemgerechtigden van Schettens, om de kerkerekening 'op te nemen'. Stemgerechtigd waren toen mannen die floreenbelasting betaalden in het dorp Schettens; dit konden dus ook personen zijn van buiten genoemd dorp. De rekening waarbij de administrerend kerkvoogd (rendant) verantwoording deed over de afgelopen periode vond in die jaren om de 2 jaar plaats en was dan in de Schettenser kerk. Tevens werd bij die gelegenheid een nieuwe kerkvoogd gestemd voor de afgaande kerkvoogd. Er waren namelijk twee kerkvoogden, waarvan één dus administrerend was.

Wat echter het meest opvallend is, is dat er nu voor het eerst een NIET-Schettenser wordt gestemd als kerkvoogd, namelijk Seerp Stevens Swerms uit Bolsward.
Douwe Douwes Posthumus wordt in dit jaar niet herkozen als kerkvoogd. Waarschijnlijk hadden de overige stemgerechtigden geen vertrouwen meer in deze meester-timmerman uit Schettens, omdat uit onderstaande tekst blijkt dat ze het niet eens zijn met het Schettenser aandeel in de kosten van de vacante predikbeurten. Zoals bekend werden de kosten van predikant gedeeld door de kerkvoogdijen van Schettens en Longerhouw. Onderaan de rekening zetten de aanwezigen hun handtekening of, als ze niet kunnen schrijven, hun 'handmerk'. Een handmerk is meestal een aantal streepjes aanelkaar getekend. (Tjomme Sibbeles kon dus waarschijnlijk niet schrijven).

Bij de ondertekenaars staat ook de naam Atte Agema, burgemeester en gasthuisvoogd van Bolsward. Atte was aanwezig omdat hij eigenaar was (en dus florenen betaalde!) van o.a. Osinga State. Wellicht dat deze status hem de macht gaf om een zelf een kerkvoogd aan te wijzen, want uit verder onderzoek bleek dat Seerp Stevens Swerms niet minder zijn schoonzoon was !
Atte Pieters Agema was namelijjk getrouwd met Ipke Riemers Nieland en uit hun huwelijk zijn 2 kinderen bekend: Pieter (Petrus) Agema en Grietje Agema.
Petrus Agema was o.a. predikant te Wons van 1771 tot 1787 en was getrouwd met Grietje Marci. 
Grietje Attes Agema was eerst getrouwd met Jacob Boeles de Kok en na zijn overlijden is ze op 12 november 1742 hertrouwd met Seerp Stevens Swerms.

Omdat eventuele verliezen op de jaarrekening meestal door floreenplichtigen zelf gedekt moesten worden, had men dus groot belang bij een juiste en correcte administratie. Inderdaad is er een onderzoek geweest naar de verrekening van de kosten van predikbeurten, want in 1745 wordt door de opvolgende administrerende kerkvoogd Sijbren Pijtters de Witte 6 car.guldens bij geboekt.

'Den 25 februari heeft de Rendant van de ontfanger Haije Mensonides weegens Lijqwidatie van de preedik beurten terweijl de beroep van Longerhouw en Schettens had vakant geweest ontfangen de somma van ses car:guld: Aldus  6:0:0'

Deze Haije Mensonides kennen we trouwens nog van historie nr. 23, waarin de klok van de Herv. kerk te Longerhouw wordt besproken. Zijn wapen is hierop afgebeeld.

Verder is nog opvallend te noemen dat de in 1742 overleden predikant Jacobus Steenwijk, 1/3 deel van zijn vermogen nalaat aan 'onze' Douwe Douwes Posthumus.
(e.e.a blijkt uit de Personele Kohieren van Longerhouw uit 1742, mij toegezonden door dhr. D.M. Bonnema uit Grou).

Reekening van 1745

Aldus voorenstaande reekening nagesien opgenomen ende geslooten
bij welken geblijkt, dat den rendant meerder heeft uijtgegeven
als ontvangen ellef strs:  aght penn: en vermits sijn ren-
dants reekeninge wort gelaudeert en geapprobeert, en
wort voor sijne administratie bedankt en ontslagen,
dogh vermits die van den dorpe Schettens van oordeel
sijn, en haar uijt dese rekeninge schijnt geblijken, dat
sij hun aendeel , so van de vacante beurten, als suppletie
sedert de dood van W. Dus: J. Steenwijk, tot het weder
beroepen van haar tegenwoordige predicant Dus: G:
Lantinga, niet hebben of ook dien te neffens te veele betaald, so is door d'eygenaars en comparanten  vast
gestelt en beslooten, dat deese kerkvoogden met die
van Longerhouw, nader ondersoek  sullen doen en
sulks werkstelligh maaken en wel met den [......]
voort is getreeden tot niuwer stemminge bij welks met eenparige stemmen
in plaats van d'afgaande kerkvoogd Douwe D: Postumus
de nova is gestemt, de vroetsman S. Swerms te Bolswert , dien
het ook heeft aangenomen, in kennisse des rendanten
Comparantens handen, beneffens die van Dus: G: Lan-
tinga en Bijsitter A: van Elselo, sampt Dorpreghter
actum Schettens den 3 october 1745

Douwe D: Postmus    Sijbren Pijtters 1745    S:S:Swerms
Atte Agema 1745    B: Gerlsma 1745    T.P. Reinsma
Tjallingh Jaringsz.    Douwe Sijtses    'dit is Tjomme Sibbles eigen geset merk'
G. Lantinga, predikant tot Longerhouw en Schettens    A:van:Elselo

De brieven en instrumenten tot dese rekeninge specterende
sijn bij vertekeninge overhandight.

André A. Buwalda
e-mail: fam.aabuwalda@home.nl
HOMEPAGE: www.andrebuwalda.nl