Historie Schettens - Longerhouw
deel 117: 'Dankbaar gedenken' deel VIII
In 1985 verscheen een boekwerk over de Gereformeerde Kerk van
Bolsward, genaamd 'Dankbaar gedenken'. In dit goed leesbare boek van de hand
van dhr. K. Jongsma, is een apart hoofdstuk gewijd aan de Gereformeerde Kerk
van Schettens-Longerhouw, welke een paar decennia lang een wijk was van
Gereformeerd Bolsward. Waarschijnlijk zullen een flink aantal
(oud-Gereformeerden?) inwoners van onze dorpen dit boek kennen en wellicht in
de boekenkast hebben.
Deze maand de laatste editie van
dit interessante artikel.
J. Bolman Jzn., 25 mei 1919 (in combinatie met Schraard 1 februari 1933)-1 juni 1937.
De kerkeraad vergadert met de commissie om ook de stoffelijke belangen te bespreken, met het oog op de komst van Ds. Bolman. De pastorie moet worden opgeknapt en er moet een kippenhok worden geplaatst. Dit zal kosten vijftienhonderd á tweeduizend gulden. Hoe zullen deze kosten worden bestreden? Het kan:
1. door het aangaan van een
geldlening;
2. door het plaatsen van renteloze aandelen van 25,—;
3. door een
rondgang in de gemeente.
De kerkeraad voelt het meeste voor een rondgang in de
gemeente. Men begint bij de leden van de kerkeraad. Bijna alle kerkeraadsleden gaan de contributie met de
helft verhogen. Op zondag 25 mei 1919
is Ds. Bolman 's voormiddags door Ds. Prins bevestigd met de tekst Jes. 40:1 en
2. De Commissie van Administratie stelt voor om zo mogelijk over te gaan tot het
afschaffen van de kerkcollecten en dan de contributie te verhogen. In
beginsel gaat de kerkeraad hiermee accoord. Het wordt in handen van de commissie
gesteld om te trachten de contributies zoveel mogelijk verhoogd te krijgen en
dan verder te zien.
Op 2 februari 1920 was er jaarvergadering van de stemgerechtigde leden. Tegenwoordig zijn: Ds. Bolman, S. v.'t Zet, J. Visser, B. Jansen, Tj. Schuurmans, H. Jansen, R. Kuiken, R. Wybrandy, Y.B. Jansen, F. Scheepsma, J. Ybema, G. Gerkema, Joh. T. van Abbema, J.B. Jansen, Joh. Hibma, K. v.d. Kooi, P. van Abbema, J. Buwalda, G. Jansen, joh. B. v. Abbema, L. Boersma, D. Scheepsma en S. van Abbema. Na breedvoerige bespreking blijkt men eenparig van gevoelen, dat men het 't meest verkieslijk acht om voorlopig geen ingrijpende verandering te brengen in de wijze van het bijeenbrengen van het benodigde geld. Tot nu toe marcheert het aardig goed. We hebben geen zekerheid, dat door het gaan op de aangegeven nieuwe weg de bestaande eenheid bestendig zal blijven. Besloten wordt het portret van Dr. A. Kuyper te omlijsten en aan de wand te hangen in de consistorie (30 december 1920).
Voorgesteld wordt dat de ouderlingen de leesdienst voortaan van de kansel
zullen doen, zodat de gemeente het beter kan horen. Omdat hiertegen nog al
bezwaren waren van de kant van een ouderling, wordt hierover geen besluit
genomen. Aan Ds. D. v.d. Meulen wordt, ter gelegenheid van zijn ambtsjubileum,
een cadeau van 100,— aangeboden. Later wordt gevraagd of de kerkeraad het recht
heeft te beschikken over de gelden der kerk. De praeses antwoordt dat dit zeer
betrekkelijk is.. In dit geval acht de kerkeraad zich ten volle verantwoord:
a.
om de uitnodiging die is ontvangen;
b. om de arbeid die door Ds. v.d. Meulen
hier is verricht;
c. het geringe tractement, dat hij heeft genoten.
Andere
broeders achten het in zo'n geval beter met een lijst rond te gaan voor
vrijwillige bijdragen. Er is f 500,— toegezegd en men besluit (op 23 januari
1928) dit geld voor de verbouw van de consistorie te aanvaarden, en het
ontbreken de daarvan uit de diaconie-kas te lenen. De kosten bedragen ± 700,- De
rente en aflossing zullen worden gevonden uit lokaalhuur van het corps en de
zangvereniging, alsmede knapen- en de jongelingsvereniging. Ook wordt opgemerkt
(15 maart 1929) dat de kerk van buiten hoognodig geverfd moet worden. Eigenlijk
moest dit ook binnen gebeuren. Ook het orgel wordt er niet beter op. Op 1 juli
1930 komt broeder D. Reinsma als organist ter vergadering om te spreken over het
orgel. Het orgel is thans niet in goede staat en voor de vreemde man' niet best
te bespelen. Er zal zijns inziens heel wat aan ten koste moeten worden gelegd voor
het goed is. Hij meent dat het beter is het orgel te verruilen voor een best
kerkorgel. Broeder Reinsma krijgt opdracht hier vrijblijvend naar te informeren.
Thans beginnen officiële samensprekingen met Schraard (30 november 1932).
Gezien de stand van de financiën is combinatie wel gewenst. De volgende regeling
lijkt wel geschikt: 1/3 deel der preekbeurten afstaan en zulks tegen 1/3 gedeelte
van het tractement plus 1/3 deel der onkosten voor Art. 13 K.O. (emeritaatsgeld
predikanten, weduwen en wezen). De kerkeraad van Schraard kan hier wel mee
instemmen. De gemeenten zullen ter vergadering worden geroepen en geraadpleegd. De
besprekingen dragen een voorlopig karakter en worden gehouden behoudens
goedkeuring der classis. Op de ledenvergaderingen is niemand er op tegen. Er wordt
een concept-reglement besproken. Dit concept wordt op de classis goedgekeurd en op
1 februari 1933 gaat de combinatie tussen de kerken Schettens en Schraard in. De
combinatie betreft alleen het gezamenlijk hebben van een dienaar des Woords. In
alle andere gevallen blijft iedere kerk geheel zelfstandig. De dominee zal wanneer
hij ambtsbezigheden in Schraard heeft te verrichten, een auto gebruik mogen
maken, indien hij dit nodig acht. De onkosten, die daaruit voortvloeien, zullen
door de kerk van Schraard worden gedragen.
Op 23 maart 1937 is er een
gecombineerde vergadering van de kerkeraden van Schettens en Schraard. De praeses
deelt mee dat op doktersadvies emeritaat zal moeten aanvragen. Dan komt ter sprake
de mogelijkheid van een nieuwe combinatie. De kerkeraad van Schraard komt met een
voorstel om niet meer zoals nu een derde, maar half om half te combineren, omdat
bij hen deze gedachte in de gemeente leeft. De kerkeraad van Schettens heeft
bezwaren: ten eerste omdat het een grote achteruitgang is; ten tweede omdat het
financieel niet noodzakelijk is en ten derde omdat de kerkeraad nog geen voeling
heeft gehouden met de leden der kerk. Er wordt besloten met de gemeenteleden te
vergaderen en op 2 april weer te Schettens met de kerkeraad van Schraard.
Op de
gemeentevergadering op 30 maart 1937 dient de gemeente zich uit te spreken:
1.
of het wenselijk is een nieuwe combinatie met Schraard aan te gaan;
2. zo ja, op
welke manier.
Hierop volgt een drukke bespreking. Over het algemeen is men het
er over eens dat een combinatie wenselijk wordt geacht. Maar op welke manier is
men het niet eens. Tenslotte krijgt de kerkeraad vrij mandaat om met de
kerkeraad van Schraard te overleggen, zo mogelijk op de oude manier, of op voet
van het ledental, of als uiterste mogelijkheid op voet van gelijkheid.
Tenslotte wordt besloten tot combinatie over te gaan op voet van het aantal
leden, ook wat betreft de financiën. De meerderheid der kerkeraden is er voor
een predikant te beroepen met enige ervaring en er wordt besloten het tractement
te bepalen io f 2.240,—, met drie vakantie-zondagen. Op de gecombineerde
kerkeraadsvergadering, gehouden op dinsdag 11 mei 1937, wordt opnieuw een
overeenkomt gemaakt. Van het tractement en van de premie naar Art. 13 K.O.
zullen de kerken betalen naar de verhouding van het zielenaantal der gemeente.
Dat is thans vier tot drie. Dus de kerk van Schettens vier/zevende en de kerk
van Schraard drie/zevende. Deze overeenkomst gaat in op 1 juni 1937.
Het emeritaatsgeld van Ds. Bolman is vastgesteld op f 1.458,—. Er wordt afscheid genomen van Ds. J. Bolman. Het beroepingswerk gaat weer beginnen. Er komen vijf kandidaten preken. Er wordt een drietal opgemaakt, n.l. kandidaat W.H.J. de Boer te Ten Post, M. Feitsma te Amsterdam en Y. van der Woude te Jislum. Er zullen inlichtingen worden ingewonnen bij de professor. De stemming zal plaatsvinden op dinsdag 20 juli 1937 met mans- 404 lidmaten. Eerst zal dit gebeuren in Schettens om zeven uur. Dan zal de consulent met briefjes en een paar ouderlingen gaan naar Schraard, waar dan op dezelfde wijze een stemming zal worden gehouden. De briefjes zullen dan door elkaar worden gedaan en de uitslag is bepaald. De consulent met twee ouderlingen, de broeders J. Hibma en M. Postma, gaan met de briefjes naar Schraard, waar zij in het kerkgebouw negenentwintig broeders aantreffen. Uitgebracht dertig stemmen, met Schettens zesenzestig stemmen. Beroepen wordt kandidaat M. Feitsrna. Bij aannemen van het beroep is men van oordeel dat de bevestiging moet plaatsvinden in Schettens. Inderdaad heeft kandidaat Feitsma het beroep aangenomen. Het was de tijd van overvloed van werkkrachten. Velen konden geen beroep krijgen en probeerden eerst ergens hulpprediker te worden. Kandidaat Feitsma is op 20 oktober geslaagd voor het classicaal examen. Ds. Den Houting zal op zondag 14 november als bevestiger optreden. 'Welk huwelijksgeschenk zal kandidaat M. Feitsma ontvangen? Besloten wordt in beide gemeenten een lijst te laten rondgaan en de opbrengst in een enveloppe aan te bieden. Uit beide kerkeraden zullen twee afgevaardigden de huwelijksvoltrekking meemaken. Bevestiging en intrede zullen plaatsvinden in Schettens. Omdat het moeilijk zal zijn om allen te bergen, zal worden gevraagd de schoolkinderen thuis te laten : Op de vraag of ook de burgerlijke overheid zal worden uitgenodigd zijn de meningen verdeeld: bij stemming zijn vier vóór en zes tegen.
'wordt vervolgd'
André A. Buwalda
e-mail: fam.aabuwalda@home.nl
HOMEPAGE: http://historie.buwalda.nl
(zonder www)